Για την κοινοποίηση των διοικητικών πράξεων ορίζεται
στο αρθρ 4 παρ 1 του Κ.Ε.Δ.Ε. (ν.δ. 356/1974) (Ατομική ειδοποίησις), ότι “Με
την εξαίρεση των φόρων και των λοιπών δημοσίων εσόδων που εμπίπτουν στο πεδίο
εφαρμογής του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4174/2013) για τα οποία
εφαρμόζονται αποκλειστικά οι διατάξεις του ως άνω Κώδικα, η είσπραξη των
δημοσίων εσόδων ανήκει στην αρμοδιότητα της Φορολογικής Διοίκησης και των
λοιπών οργάνων (…)” ]. Επίσης, κατά τον
Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4174/2013) και συγκεκριμένα με το άρθρο 5
(Κοινοποίηση πράξεων), ορίζεται ότι “1.
Η κοινοποίηση πράξεων που εκδίδει, σύμφωνα με τον Κώδικα, η Φορολογική Διοίκηση
προς φορολογούμενο ή άλλο πρόσωπο, γίνεται εγγράφως ή ηλεκτρονικώς. 2. Εάν η
πράξη αφορά φυσικό πρόσωπο, η κοινοποίηση συντελείται εφόσον: α) κοινοποιηθεί ηλεκτρονικά, σύμφωνα με τις
οικείες διατάξεις του ν. 3979/2011 ή σύμφωνα με τις διατάξεις που εκάστοτε ισχύουν για την
ηλεκτρονική κοινοποίηση, ή β) αποσταλεί με συστημένη επιστολή στην τελευταία
δηλωθείσα ταχυδρομική διεύθυνση κατοικίας του εν λόγω προσώπου ή γ) (…) 3. Εάν
η πράξη αφορά νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, η κοινοποίηση συντελείται
εφόσον: α) κοινοποιηθεί ηλεκτρονικά,
σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις του ν. 3979/2011 ή με τις διατάξεις που
εκάστοτε ισχύουν για την ηλεκτρονική κοινοποίηση στο νόμιμο εκπρόσωπο ή στον
καθορισμένο κατά το άρθρο 8 του Κώδικα, φορολογικό εκπρόσωπο, ενώ με την παράγραφο
6 ορίζεται ότι “Στις περιπτώσεις της ηλεκτρονικής κοινοποίησης στο λογαριασμό
φυσικού, νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην
περίπτωση α' των παραγράφων 2 και 3 του παρόντος, η πράξη θεωρείται ότι έχει
νομίμως κοινοποιηθεί μετά την παρέλευση δέκα ημερών από την ανάρτησή της στο λογαριασμό του προσώπου το οποίο αφορά
η επίδοση και την ηλεκτρονική ειδοποίησή του στη δηλωθείσα διεύθυνση
ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του, εφόσον δεν προκύπτει προγενέστερος χρόνος
παραλαβής της. Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα καθορίζονται όλες οι αναγκαίες
προϋποθέσεις για την εφαρμογή της ηλεκτρονικής κοινοποίησης και ιδίως τα
σχετικά με την επικαιροποίηση των στοιχείων ηλεκτρονικής επικοινωνίας των
φορολογουμένων, το σημείο ανάρτησης στο λογαριασμό της κοινοποιούμενης πράξης, ο τρόπος πιστοποίησης των ηλεκτρονικών
ιχνών παραλαβής, η δημιουργία
πιστοποιητικού παραλαβής και τα
στοιχεία της ηλεκτρονικής ειδοποίησης”.
Ωστόσο στα πλαίσια
της έρευνας για την νομιμότητα της έκδοσης, ανάρτησης, πρόσβασης και διακίνησης
των εκκαθαριστικών σημειωμάτων τελών κυκλοφορίας αποκλειστικά στο διαδίκτυο, καταλήγω στα εξής πρώτα συμπεράσματα:
Ότι στην
προκείμενη περίπτωση για τα θέματα που άπτονται των ελάχιστων προδιαγραφών των
ηλεκτρονικών εγγράφων (άρθρ. 12), των τεχνικών θεμάτων και των διαδικασιών για
το κύρος και την αποδεικτική ισχύ των εν λόγω εγγράφων (άρθρ. 13), των όρων
ασφάλειας που πρέπει να τηρούνται για τη διακίνηση εγγράφων μεταξύ φορέων του
δημόσιου τομέα και φυσικών προσώπων ή Ν.Π.Ι.Δ. (άρθρο 22), των προδιαγραφών και
των προτύπων για το σχεδιασμό και την υλοποίηση του συστήματος γνωστοποίησης
(άρθρο 25) κλπ, οι εν λόγω κανονιστικές πράξεις, μέχρι σήμερα δεν έχουν
εκδοθεί, στο σύνολο τους. Γίνεται δε γενικώς δεκτό ότι η παράλειψη της
Διοίκησης να εκδώσει την προβλεπόμενη κανονιστική πράξη (προεδρικό διάταγμα,
υπουργική απόφαση) για τη ρύθμιση των λεπτομερειών εφαρμογής συγκεκριμένης
νομοθετικής διάταξης, συνεπάγεται, κατά κανόνα, την αδυναμία εφαρμογής της
τελευταίας, η οποία, κατά το σημείο αυτό, παραμένει ανενεργή (βλ. ΑΠ 1511/10).
Συνεπώς η διαδικασία έκδοσης, ανάρτησης,
πρόσβασης και διακίνησης ηλεκτρονικών εγγράφων - διοικητικών πράξεων στο διαδίκτυο, κατά τα σημεία αυτά, παραμένει έως σήμερα
ανενεργής (ΑΠ 1511/10).
Ότι για την νομιμότητα
έκδοσης, ανάρτησης, πρόσβασης και
διακίνησης διοικητικών πράξεων στο διαδίκτυο, απαιτείται να προβλεφθεί σύστημα
γνωστοποίησης που να επιτρέπει την εξακρίβωση του ακριβούς χρόνου, κατά
τον οποίο έλαβε χώρα η αποστολή, παραλαβή και η πρόσβαση στο περιεχόμενο του εν
λόγω εγγράφου, η οποία συνεπάγεται
έναρξη των έννομων συνεπειών και των προθεσμιών, όπως αυτές που αφορούν την
άσκηση του ενδίκου βοηθήματος της προσφυγής.
Ότι η διαδικασία
της ηλεκτρονικής πρόσβασης από τους ενδιαφερομένους στο περιεχόμενο διοικητικών
πράξεων αποκλειστικά στο διαδίκτυο για να είναι σύννομη, ο φορέας του δημόσιου
τομέα πρέπει να δύναται να αποδείξει με βέβαιο
και ασφαλή τρόπο την πρόσβαση του
ενδιαφερομένου, καθώς και τον ακριβή χρόνο που ο ενδιαφερόμενος απέκτησε πρόσβαση
στο έγγραφο.
Τούτων δοθέντων,
έχω την αίσθηση ότι επιτρεπτή θα ήταν η έναρξη δικονομικών (ή διοικητικών)
προθεσμιών προσβολής των ηλεκτρονικώς κοινοποιούμενων διοικητικών εγγράφων, εφόσον αυτά κοινοποιούνταν μέσω του συστήματος
ανταλλαγής αμέσων μηνυμάτων του Facebook. Τούτο διότι, η δυνατότητα έγχαρτης απόδειξης της
παραλαβής των εν λόγω εγγράφων από τον διοικούμενο και της πρόσβασής του σε
αυτά (μέσω της λειτουργίας “seen” η οποία δεν δύναται να
απενεργοποιηθεί), δεν καθιστά απρόθεσμη την ως άνω προσβολή, όπως αντίθετα συμβαίνει με τις ηλεκτρονικώς
κοινοποιούμενες διοικητικές πράξεις μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή στο διαδίκτυο
αποκλειστικά, σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο.
Σε κατακλείδα,
επιτρεπτή μάλλον θα ήταν τυχόν θεσμοθέτηση ηλεκτρονικής διακίνησης διοικητικών εγγράφων
μέσω του συστήματος ανταλλαγής αμέσων μηνυμάτων του Facebook, διότι πληρούνται οι προϋποθέσεις
που τίθενται στον ν. 3979/2011 και την Οδηγία
1999/93/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, σχετικά με το
κοινοτικό πλαίσιο για ηλεκτρονικές υπογραφές, δεδομένου ότι η λειτουργία “seen” που το συγκεκριμένο κοινωνικό δίκτυο έχει ενεργοποιήσει
στην ανταλλαγή αμέσων μηνυμάτων, επιτρέπει την εξακρίβωση του ακριβούς χρόνου, κατά
τον οποίο έλαβε χώρα η αποστολή, παραλαβή και η πρόσβαση στο περιεχόμενο του εν
λόγω εγγράφου, η οποία συνεπάγεται την
έναρξη των έννομων συνεπειών και των προθεσμιών. Επίσης πληρούνται οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή της ηλεκτρονικής κοινοποίησης, ήτοι της πιστοποίησης των
ηλεκτρονικών ιχνών παραλαβής και της
δημιουργίας πιστοποιητικού παραλαβής και
στοιχείων ηλεκτρονικής ειδοποίησης.
Η ηλεκτρονική εν λόγω κοινοποίηση θα μπορούσε –υπό την προϋπόθεση
βεβαίας ενεργοποίησης της διαδικασίας “facebook 2 step verification” που παρέχει αυξημένο επίπεδο ασφαλείας κατά την ταυτοποίηση του χρήστη-, να εξομοιωθεί πλήρως, με την αποστολή με συστημένη επιστολή στη δηλωθείσα
ταχυδρομική διεύθυνση κατοικίας του διοικούμενου. Θα ήταν δε επιτρεπτή, στις περιπτώσεις μόνον που είχε προηγηθεί η ρητή συγκατάθεση του διοικούμενου.
