1)
Κάθε Bitcoin ΑΤΜ είναι συνδεδεμένο με ένα τουλάχιστον Bitcoin πορτοφόλι
(Bitcoin wallet) στο οποίο η εταιρία διαχείρισης αποθηκεύει τα bitcoins που
εμπορεύεται μέσω του ATM που διαχειρίζεται. Κάθε συναλλαγή σε bitcoins μέσω του
Bitcoin ΑΤΜ (ανταλλαγή παραδείγματος χάριν Ευρώ με Bitcoin, όπως στην ένδικη
περίπτωση), απαιτεί επιβεβαίωση της συναλλαγής. Η εν λόγω επιβεβαίωση περνά
υποχρεωτικά από τους miners, δηλαδή τους μεμονωμένους χρήστες του δικτύου
Bitcoin οι οποίοι για την επιβεβαίωση των συναλλαγών ανταμείβονται με τέλη τα
οποία καταβάλει (μέσω Bitcoin wallet) η
εταιρία που διαχειρίζεται το ΑΤΜ. Τα τέλη επιβεβαίωσης της συναλλαγής η εταιρία
μετακυλύει στον καταναλωτή μέσω της
προμήθειας με την οποία επιβαρύνει τη συναλλαγή. Αν το Bitcoin wallet
της εταιρίας διαχείρισης του Bitcoin ΑΤΜ, από αμέλεια ή δόλο δεν είναι
ρυθμισμένο σε καταβολή τελών που προορίζονται για τους miners, ώστε οι
τελευταίοι να διεκπεραιώσουν -
επιβεβαιώσουν τη συναλλαγή, άρα δεν καταβληθούν τέλη συναλλαγής, η
συναλλαγή δεν εκτελείται (παραμένει ανεπιβεβαίωτη – αγγ.: Unconfirmed
Transactions). Αποτέλεσμα: τα bitcoins δεν “πιστώνονται” ποτέ στο πορτοφόλι που
ο πελάτης δήλωσε στο ATM κατά τη συναλλαγή αγοράς bitcoins στο Bitcoin ATM,
πρόσθετα δε η εταιρία που διαχειρίζεται το ΑΤΜ ιδιοποιείται παράνομα το ποσό σε
Ευρώ που περιήλθε στην κατοχή της από την καταβολή που πραγματοποίησε ο
καταναλωτής σε αυτή, μέσω του Bitcoin ATM, στα πλαίσια συναλλαγής αγοράς
bitcoins μέσω ΑΤΜ με καταβολή του ισάξιού τους σε Ευρώ.
2)
Ως συναλλασσόμενος με την εναγόμενη κατέθεσα 200 Ευρώ στο Bitcoin ΑΤΜ
ιδιοκτησίας της για την αγορά του ισάξιου των 200 Ευρώ σε bitcoins. Ταυτόχρονα
δήλωσα (στο ATM) το Bitcoin πορτοφόλι μου στο οποίο η εναγόμενη όφειλε να μου
στείλει α μ έ σ ω ς τα bitcoins που αγόρασα.
Επί
οκτώ (8) ήμερες η συναλλαγή εμφανιζόταν στο Bitcoin πορτοφόλι μου με την
ένδειξη «μη επιβεβαιωμένα bitcoins: 0.02644090 BTC» [αγγ.: unconfirmed:
0.02644090 BTC]. Αυτό είχε ως συνέπεια τα 0.02644090 BTC να μην είναι διαθέσιμα
για συναλλαγές στο Bitcoin πορτοφόλι μου. Έχοντας εκτελέσει πλήθος συναλλαγών
σε Bitcoin ΑΤΜs τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό και μη έχοντας ποτέ
παρόμοια εμπειρία (ποτέ η καθυστέρηση της μεταφοράς των bitcoins στο πορτοφόλι
μου δεν υπερέβη τα 30 λεπτά της ώρας), υπέθεσα εύλογα ότι το πρόβλημα βρίσκεται
στο Bitcoin wallet που διατηρώ σε Χρηματιστήριο διαπραγμάτευσης
κρυπτονομισμάτων.
Όταν
μετά από 10 ημέρες διαπίστωσα (μετά από πολύωρη έρευνα και μελέτη των σχετικών
ζητημάτων) ότι για την πλημμελή εκτέλεση της εντολής ευθύνεται η εναγόμενη και
κοινοποίησα το πρώτο εξώδικο, ο νόμιμος αυτής εκπρόσωπος επικαλούμενος λάθος στο πορτοφόλι τους έσπευσε αμέσως να μου μεταφέρει τα bitcoins
στο δηλωθέν bitcoin wallet μου, θεωρώντας ότι το ζήτημα έληξε εκεί. Έκαναν
λάθος για τον εξής έναν λόγο: Η
απόδοση των ιδιοποιηθέντων 200 Ευρώ που την 10/02/2018 αντιστοιχούσαν σε
0.02644090 bitcoins που συνιστά μερική μόνο ικανοποίηση εμού του παθόντος δ ε ν
έγινε ο ι κ ε ι ο θ ε λ ώ ς και χωρίς
την επίδραση ε ξ ω τ ε ρ ι κ ώ ν αιτίων
(ΑΠ 355/96 ΠΧ ΜΣΤ 1697• 489/95 ΠΧ ΜΕ 787' 149/92 ΕλλΔ 1993.707) ή κατ' άλλη
έκφραση εκουσίως και αυθορμήτως και να μην οφείλεται σε αίτια εξωτερικά και
ανεξάρτητα από τη βούληση των δραστών (ΑΠ 1703/2001 ΠοινΔικ 2002.323• 1354/97
Υπερ 1998.537• 1183/95, 1996.271), αλλά έγινε μετά από επίδραση εξωτερικού
αιτίου, συγκεκριμένα κατόπιν όχλησης από εμένα με την αποστολή εξώδικης δήλωσης
προς τους εναγόμενους, αμέσως μόλις διαπίστωσα ότι η μη πίστωση των bitcoins
στην ηλεκτρονική διεύθυνση Bitcoin πορτοφολιού μου οφείλεται σε υπαίτια και
παράνομη συμπεριφορά τους. Προκύπτει από τα ανωτέρω ότι επί οκτώ (8) ήμερες οι
εναγόμενοι δεν υπαναχωρούν από την παράνομη πράξη της ιδιοποίησης των 200 Ευρώ
ενώ έχουν κάθε δυνατότητα να υπαναχωρήσουν.
3)
Δεδομένου ότι οι Γ.Ο.Σ. είναι δυνατόν να αποτελέσουν περιεχόμενο κάθε είδους
σύμβασης ιδιωτικού δικαίου, ρυθμισμένης ή αρρύθμιστης από τον Αστικό Κώδικα,
επώνυμης ή μικτής, στο πεδίο των
συναλλαγών σε Bitcoin και άλλα κρυπτονομίσματα γίνεται ευρύτατη χρήση τους για
τη χορήγηση πάσης φύσεως συναλλαγών με κρυπτονομίσματα και κάθε είδους πράξεων σε κρυπτονομίσματα. Σε αυτές
τις συμβάσεις υπηρεσιών συναλλαγών αγοράς και πώλησης κρυπτονομισμάτων που
πραγματοποιούνται σε ηλεκτρονική μορφή, οι ΓΟΣ παρουσιάζονται συνήθως είτε ως π
ρ ο δ ι α τ υ π ω μ έ ν ο ι έντυποι όροι
προοριζόμενοι να διέπουν όλες τις
συναλλαγές συγκεκριμένης εταιρίας που παρέχει υπηρεσίες σχετιζόμενες με
συναλλαγές σε κρυπτονομίσματα με τους πελάτες της, είτε ως πάγιο περιεχόμενο
εντύπων ατομικών συμβάσεων παροχής υπηρεσιών.
Εξάλλου,
στο χώρο των συναλλαγών σε κρυπτονομίσματα με εταιρίες που παρέχουν υπηρεσίες συναλλαγών αγοράς και
πώλησης κρυπτονομισμάτων (Bitcoin για παράδειγμα) που πραγματοποιούνται σε
ηλεκτρονική μορφή, η ανάγκη προστασίας της συμβατικής ισορροπίας και
διασφάλισης της δικαιοπρακτικής αυτοδιάθεσης των αντισυμβαλλομένων των εταιριών
αυτών είναι ιδιαίτερα έκδηλη, ιδίως λόγω του περίπλοκου των τεχνολογιών στις
οποίες βασίζονται εν λόγω υπηρεσίες, με αποτέλεσμα τον έκδηλο κίνδυνο για το
ευρύ καταναλωτικό κοινό ο δράστης κατά την τέλεση της πράξης και για την
πραγμάτωση ιδιοποίησης χρηματικών ποσών να
μετέλθει "ιδιαίτερα τεχνολογικά τεχνάσµατα" ά γ ν ω σ τ α στον
κοινό μέσο συναλλασσόμενο σε κρυπτονομίσματα, πρόσθετα δε λόγω της οικονομικής
και οργανωτικής υπεροχής ή αλλιώς της εξουσιαστικής θέσης των εταιριών που
παρέχουν υπηρεσίες συναλλαγών αγοράς και πώλησης κρυπτονομισμάτων που
πραγματοποιούνται σε ηλεκτρονική μορφή, οι οποίες (εταιρίες) κατά κανόνα
επιβάλλουν μονομερώς στους ασθενέστερους αντισυμβαλλόμενους τους, στη βάση του
"πάρε το ή άφησέ το", την κατάρτιση τυποποιημένων ή άτυπων συμβάσεων
με προδιατυπωμένους από τις ίδιες (ή από τρίτους για λογαριασμό τους) γενικούς
όρους.
Κατά
συνέπεια, έχω την άποψη ότι οι διατάξεις του άρθρου 2 του ν. 2251/1994 για τους
Γ.Ο.Σ. εφαρμόζονται ευθέως ή κατ’ αναλογία κατά τον έλεγχο των Γ.Ο.Σ. εταιριών
που παρέχουν υπηρεσίες συναλλαγών αγοράς και πώλησης Bitcoin που
πραγματοποιούνται σε ηλεκτρονική μορφή και μάλιστα ανεξάρτητα από το εάν ο
πελάτης συναλλάσσεται με την εταιρία στο πλαίσιο της επαγγελματικής ή και της εμπορικής του
ιδιότητας, αρκεί να χαρακτηρίζεται η συγκεκριμένη συναλλαγή από ανισομέρεια σε
βάρος της διαπραγματευτικής δύναμης του πελάτη της εταιρίας. Εξάλλου, η οι εν
λόγω εταιρίες υπάγεται στην έννοια του προμηθευτή, σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 4
περ. β’ του ν. 2251/1994, που ορίζει ότι
"ο προμηθευτής είναι κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που κατά την άσκηση της επαγγελματικής του δραστηριότητας
προμηθεύει προϊόντα ή παρέχει υπηρεσίες στον καταναλωτή".
Τέλος,
οι παρεχόμενες από τις εν λόγω εταιρίες υπηρεσίες σαφώς απευθύνονται και
αφορούν στο ευρύ καταναλωτικό κοινό, δεν προσφέρονται ούτε σχεδιάζονται για
ορισμένο αποδέκτη αλλά έχουν κατά κανόνα μαζικό χαρακτήρα και έντονο το
στοιχείο της τυποποίησης. Ενόψει όλων των ανωτέρω ο ν. 2251/1994 εφαρμόζεται
στις περιπτώσεις συναλλαγών σε κρυπτονομίσματα,
και ο έλεγχος που προαναφέρθηκε εντάσσεται στα πλαίσια της προστασίας
του καταναλωτή, ως τέτοιου νοουμένου
και του πελάτη της εταιρίας που
παρέχει υπηρεσίες συναλλαγών αγοράς και πώλησης Bitcoin ή άλλων
κρυπτονομισμάτων που πραγματοποιούνται σε ηλεκτρονική μορφή. Τέλος, η αποδοχή
Γ.Ο.Σ. εκ μέρους του καταναλωτή, με την ένταξη τούτων στη συναφθείσα σύμβαση,
δεν τους καθιστά έγκυρους, αν βέβαια ήταν άκυροι, διότι οι κανόνες για τον
έλεγχο της καταχρηστικότητάς τους, με βάση τα κριτήρια των παραγράφων 6 και 7 του άρθρου 2 του ν.
2251/1994, είναι κανόνες αναγκαστικού δικαίου, από την εφαρμογή των οποίων δεν
είναι δυνατή η συμβατική παραίτηση (άρθρο 3 ΑΚ, πρβλΟλ. ΑΠ 6/2006, ΑΠ
1219/2001).
4)
Αποδεικνύεται ότι η επιβολή ΦΠΑ ποσού Ευρώ 2,53 που η εναγόμενη μου επέβαλε επί
της προμήθειας ποσού Ευρώ 13.08
(Commission with VAT 24%: 13.08 EUR και
VAT 24%: 2.53 EUR) που με χρέωσε
για την εκτέλεση της συναλλαγής αγοράς
0.02644090 bitcoins με καταβολή του ισάξιού τους των 200 Ευρώ, συνιστά κατάφορη
παραβίαση του κοινοτικού δικαίου, και ιδιαιτέρως, του άρθρου 135, παράγραφος 1,
στοιχείο εʹ, της οδηγίας 2006/112 , το οποίο έχει την έννοια ότι στις πράξεις που α π α λ λ ά σ σ ο ν τ α ι από τον ΦΠΑ
κατά την εν λόγω διάταξη εμπίπτει η παροχή υπηρεσιών όπως στην υπό κρίση
περίπτωση, οι οποίες συνίστανται σε ανταλλαγές συναλλάγματος μεταξύ συμβατικών
νομισμάτων και μονάδων του εικονικού νομίσματος «bitcoin», έναντι καταβολής
χρηματικού ποσού που αντιστοιχεί στο περιθώριο κέρδους που προκύπτει από τη
διαφορά μεταξύ, αφενός, της τιμής στην οποία η εναγόμενη αγόρασε το συνάλλαγμα και, αφετέρου, της
τιμής στην οποία πώλησε το συνάλλαγμα αυτό σε εμένα, πρόσθετα δε το άρθρο 135,
παράγραφος 1, στοιχεία δʹ και στʹ,
της οδηγίας 2006/112 το οποίο έχει την έννοια ότι η παροχή τέτοιων υπηρεσιών δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων αυτών [Απόφαση ΔΕΕ της 22ας Οκτωβρίου 2015 (πέμπτο τμήμα), υπόθεση C‑264/14,
Skatteverket κατά
David Hedqvist].
5)
Επειδή (α) το υπό στοιχείο α’ αγωγικό αίτημα είναι εκπεφρασμένο σε μονάδες του
εικονικού νομίσματος Bitcoin, το οποίο χαρακτηρίζει η ακραία μεταβλητότητα των
τιμών στα χρηματιστήρια διαπραγμάτευσης κρυπτονομισμάτων (ορθότερα:
ανταλλακτήρια διαπραγμάτευσης κρυπτονομισμάτων), αγορά στην οποία το Bitcoin με
κεφαλαιοποίηση 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ κατέχει μερίδιο 35% επί
συνολικής κεφαλαιοποίησης 520 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ της αγοράς
κρυπτονομισμάτων κατά το χρόνο σύνταξης της αγωγής, επομένως συνεπάγεται ότι το αιτούμενο με την αγωγή
ποσό μεταβάλλεται συνεχώς, σε βάση
εικοσιτετράωρη, κάθε ημέρα της εβδομάδας και όλες τις ημέρες του έτους, (β)
κρίσιμος χρόνος για τον καθορισμό αρμοδιότητας είναι ο χρόνος άσκησης της
αγωγής, δηλαδή της κατάθεσής της στη γραμματεία του δικαστηρίου (βλ. και
Βαθρακοκοίλης, άρθρο 14 ΚΠολΔ), (γ) για την αρμοδιότητα λαμβάνεται υπόψη το
αιτούμενο με την αγωγή ποσό και όχι από το άθροισμα ληξιπρόθεσμων κατά το χρόνο
εκδίκασης της αγωγής απαιτήσεων του ενάγοντος (ΟλΑΠ 450/71 ΝΟΒ 19/1243, ΑΠ
802/74 ΝΟΒ 23/334), (δ) λαμβάνεται υπόψη το ζητούμενο υπόλοιπο της απαίτησης
(ΕΑ 86/71 Αρμ 25/524), προκύπτει ότι κρίσιμο στοιχείο για την εκτίμηση του αντικειμένου της
διαφοράς κατά τον αυτεπάγγελτο έλεγχο του δικαστηρίου για τον προσδιορισμό της
αρμοδιότητας, είναι η ακριβής ισοτιμία BITCOIN / EURO κατά τον ακριβή χρόνο της
κατάθεσης της αγωγής στη γραμματεία του
δικαστηρίου (στην ένδικη περίπτωση η ισοτιμία BITCOIN / EURO που ίσχυσε την
05/03/2018 ημέρα Δευτέρα και ώρα 13:35 που κατατέθηκε η αγωγή στη γραμματεία
του δικαστηρίου: 1 BTC = $ 11.484,5 –
ώρα 13:34:26), ώστε είτε το δικαστήριο να εκδικάσει κάθε μία απαίτηση αν είναι
αρμόδιο, ενώ αλλιώς να κρατήσει εκείνη, για την οποία έχει αρμοδιότητα, και να
παραπέμψει την άλλη για την οποία δεν έχει αρμοδιότητα στο αρμόδιο δικαστήριο
έκτος αν έχουν συνάφεια μεταξύ των.
6)
Αναφορικά με τα νομικά και τεχνικά ζητήματα που προκύπτουν σχετικά με το ύψος του δικαστικού ενσήμου που ο ενάγων
υποχρεούμαι να καταβάλω και προσκομίσω το αργότερο μέχρι τη συζήτηση της αγωγής
μου, όταν καταψηφιστηκό της αγωγής αίτημα είναι η μεταβίβαση ποσότητας
μονάδων του εικονικού νομίσματος Bitcoin (BTC), όπως στην ένδικη
περίπτωση υπό στοιχείο α’ αγωγικό αίτημα, ήτοι να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι, με
απόφαση του Δικαστηρίου, να μου καταβάλουν χρηματικό ποσό (ιδίως τόκο)
εκπεφρασμένο σε bitcoin, θα έπρεπε να αναμένω πρόσκληση από το δικαστή (για το
ακριβές ύψος του τέλος δικαστικού ενσήμου) στο μεταγενέστερο χρόνο του άρθρου
227 ΠολΔ , λόγος για τον οποίο έκρινα σκόπιμο την μετατροπή του αιτήματος της αγωγής εν όλω από
καταψηφιστικό σε αναγνωριστικό, που αποτελεί νόμιμο περιορισμό του αιτήματος και έγινε νομίμως με τις προτάσεις.
7)
Η αγωγή συζητήθηκε σύμφωνα με τα νέα άρθρα ΚΠολΔ, 215 § 2 εδ. πρώτο, 237 § 1 εδ.
πρώτο, 237 §2, 237 § 4 εδ. πρώτο, 237 § 4 εδ. τρίτο και τέταρτο και 237 § 4 εδ.
έβδομο, όπως αυτά τροποποιήθηκαν με το ν. 4335/2015, ενώπιον του Μονομελούς
Πρωτοδικείου Αθηνών και αναμένεται η έκδοση της απόφασης. Η απόφαση που θα
εκδοθεί επί της αγωγής μου αυτής θα είναι η πρώτη στα ελληνικά νομικά χρονικά
με την οποία θα κριθεί το αγωγικό αίτημα της «καταβολής» ποσότητας μονάδων του εικονικού νομίσματος Bitcoin
(BTC). Επίσης θα κριθούν όλα τα σχετικά με τα κρυπτονομίσματα νομικά ζητήματα, τα οποία εισάγονται προς
δικαστική κρίση για πρώτη φορά, η
ανάλυση των οποίων γίνεται εκτενώς με την αγωγή.
Τούτων
δοθέντων μετά από τα νομικά ζητήματα που ανέδειξα πριν από έξι χρόνια, σχετικά
με τον κίνδυνο από ενδεχόμενη διακύμανση της συναλλαγματικής ισοτιμίας
EURO/CHF στην περίπτωση δανείων σε
συνάλλαγμα ή με ρήτρα συναλλάγματος , με την δημοσίευση της παρούσας αναδεικνύω τα νομικά ζητήματα συναλλαγών σε
Ευρώ στο ισάξιο τους σε bitcoins, με την επίσημη ισοτιμία EURO/ BITCOIN κατά
την ακριβή ημεροχρονολογία της συναλλαγής. Με την ενλόγω αγωγή, ολόκληρο το
κείμενο της οποίας δημοσιεύω παρακάτω, εισάγω στη δημόσια σφαίρα ένα νέο νομικό αντικείμενο,
σε ένα παρθένο νομικό πεδίο, που αναμένεται να αποτελέσει σημαντικό κομμάτι της
δικαστηριακής ύλης τα επόμενα χρόνια.
