Είχα αρκετό καιρό να χρησιμοποιήσω λεωφορείο της ΕΘΕΛ … Πέρυσι τέτοιο καιρό έτυχε και μπήκα σε ένα…Δεν ήταν όμως κανονικό λεωφορείο… Ήταν ένα από αυτά που η εξωτερική τους επιφάνεια καλύπτεται ολικά από μια τεράστια διαφήμιση!!! Όπως πολύ καλά γνωρίζει ο άμοιρος πολίτης , οι διαφημίσεις αυτές είναι κατασκευασμένες με τρόπο τέτοιο, ώστε να εξυπηρετείται αποκλειστικά και μόνο ο σκοπός του διαφημιζόμενου που συνήθως είναι οι πανίσχυρες πολυεθνικές και οι οικονομικά ισχυρές ντόπιες εταιρίες. Οι διαφημίσεις αυτές επιτυγχάνουν απολύτως το σκοπό τους αφού είναι τόσο μεγάλες και τόσο εντυπωσιακές , που προκαλούν αμέσως το βλέμμα του εξωτερικού παρατηρητή...
Αυτά για τους έξω… Για τους μέσα όμως τα πράγματα είναι ζόρικα… Προσωπικά , μου ήταν αδύνατο να διακρίνω ευκρινώς τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων , τις επιγραφές των καταστημάτων ,τα προϊόντα και τις τιμές στις βιτρίνες των καταστημάτων , τις λεπτομέρειες των παράπλευρα κινουμένων οχημάτων , τις λεπτομέρειες και την εικόνα από τα αξιοθέατα και τα πολιτιστικά μνημεία της πόλης μας …
Πιστή η πολιτεία στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων των οικονομικά ισχυρών, δεν φαίνεται να πολυνοιάζεται για το «λαουτζίκο»… Φαίνεται δυστυχώς , ότι προτεραιότητα της πολιτείας δεν ειναι το να μπορεί ο «λαουτζίκος» να δει ευκρινώς τον Παρθενώνα αλλα το πως θα διαφημισθεί με τον πλέον εντυπωσιακό , ακραίο και αποδοτικό τρόπο ένα McDonald's χάμπουργκερ !!! Προκειμένου λοιπόν να διαφημίσουν τη φραπεδια και το big Mac χάμπουργκερ , δεν τους φτάνουν οι κατω πλευρές των λεωφορείων… Δεν τους φτάνει ούτε το πίσω μέρος του λεωφορείου… Θέλουν ΟΛΟ ΤΟ ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ!!! Θέλουν ΟΛΑ τα παράθυρά μας… Θέλουν -αν είναι δυνατό- και το παρμπρίζ του οδηγού!!! Και όλα αυτά , στα κοινόχρηστα μέσα μαζικής μεταφοράς!!! Στα δικά μας δηλαδή μέσα που σημειωτέων, τα διαχειρίζεται ο εκάστοτε Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών υπό καθεστώς όμως ιδιότυπης ιδιοκτησίας.
Η πρωτοφανής αυτή περίπτωση διαφημίσεως , μου δημιούργησε προσωπικά αίσθημα ντροπής , ανείπωτης κατωτερότητας , μειονεκτικότητας και κοινωνικής απαξίας της προσωπικότητάς μου. Μου δημιουργήθηκε ως πολίτη η αίσθηση της παντοδυναμίας του διαφημιζόμενου προϊόντος έναντι της πολιτείας καθώς και η συναίσθηση της καθολικής επιβολής της διαφημιζόμενης εταιρίας επί της ψυχής και του σώματος των πολιτών , αίσθηση που επιτείνεται ιδίως λόγω της αποτυχίας της πολιτείας , να προστατέψει την αξιοπρέπεια των πολιτών από την ακραία και προκλητική αυτή επέλαση της «ελεύθερης αγοράς»…. Αισθάνεσαι ως επιβάτης ότι εκπέμπεις την εικόνα του απαξιωμένου κοινωνικά ατόμου που ούτε το φως της ημέρας δικαιούσαι να δεις , ούτε την Ακρόπολη δικαιούσαι να δεις , ούτε τις βιτρίνες των καταστημάτων , ούτε τις τιμές ή τις εκπτώσεις στις βιτρίνες , στερούμενος με τον τρόπο αυτό του δικαιώματος του λαμβάνειν ερεθισμάτων από το ευρύτερο κοινωνικό , οικονομικό και πολιτιστικό περιβάλλον!!! Στερείσαι ως άνθρωπος , ακόμη και του δικαιώματος να χαμογελάσεις σε κάποιον εκτός του οχήματος αφού ο εντός του λεωφορείου επιβάτης, με δυσκολία διακρίνει τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά του εκτός ενώ ο εκτός του λεωφορείου αδυνατεί παντελώς να δει τον εντός!!!
Επιπρόσθετα , η έξωθεν εικόνα ενός λεωφορείου που στο εσωτερικό του δεν διακρίνεται απολύτως τίποτα , όχι μόνο δεν παραπέμπει στην εικόνα ενός μέσου που με αξιοπρέπεια μεταφέρει το επιβατικό κοινό , αλλά αντίθετα δίδει την εντύπωση ενός μέσου που κύριος και απόλυτης προτεραιότητας σκοπός του , είναι η διαφήμιση του προϊόντος …
Περαιτέρω , η εντύπωση που δημιουργείται στον εξωτερικό παρατηρητή για τον επιβάτη (και ειδικά στις εύπορες οικονομικά και ανώτερες κοινωνικά τάξεις που με τα πολυτελή αυτοκίνητά τους κινούνται παραπλεύρως των καμουφλαρισμένων αυτών λεωφορείων «τύπου αμπαλάζ») , είναι η εικόνα μιας αναξιοπαθούς κοινωνικά τάξης πολιτών , η οποία μεταφέρεται με τον πλέον αναξιοπρεπή και απρόσωπο τρόπο της -εν γένει- μεταφοράς ζώντων όντων… Χωρίς δικαίωμα να δουν φως , χωρίς δικαίωμα να δουν τη θέα , χωρίς δικαίωμα να τους δουν από έξω ... Μια εικόνα που δημιουργεί στην ανώτερη κοινωνικά τάξη τον οίκτο και τη χλεύη ... Μια εικόνα που μετουσιώνεται στην απαξιωτική λαϊκή έκφραση «κρίμα ο λαουτζίκος»…
Ενοχλήθηκα τόσο πολύ από αυτό που έκατσα μέσα στο κατακαλόκαιρο και το’ψαξα… Έφτιαξα σχέδιο ασφαλιστικών μέτρων και αγωγής (για ασφαλιστικά μετρα δειτε το σχεδιο εδώ , κάντε το download απευθείας από εδώ – για αγωγή δειτε το σχεδιο εδώ , κάντε download την αγωγή από εδώ). Ήρθαν όμως τα μπάνια του λαού , μετά η ρουτίνα του χειμώνα και ξεχάστηκα… Φταίει κιόλας ότι δεν πολυχρησιμοποιώ λεωφορεία … Το θυμήθηκα πάλι φέτος που άρχισα να ψιλoμπλογκαρω … Σκέφτηκα ότι έχει αρκετό επιστημονικό ενδιαφέρον και τώρα που τα πράγματα χαλάρωσαν λίγο , είπα να το δημοσιεύσω…
Οι διαφημίσεις αυτού του τύπου είναι παράνομες (προσβάλουν την προσωπικότητα του πολίτη) , για τους εξής λόγους:
1. Ιστορικά , από ανακαλύψεως του τροχού και από καταβολής της ιστορίας της μεταφοράς επιβατών, είτε αυτές διεξάγονταν με χειράμαξες είτε με ζωηλατα οχήματα , αλλά και μεταγενέστερα , από ανακαλύψεως του ηλεκτροκινητήρα και του κινητήρα εσωτερικής καύσεως και εντεύθεν , κάθε τύπος επιβατικού οχήματος διέθετε παράθυρα επιτρέποντας στους επιβάτες την οπτική πρόσβαση στον έξω κόσμο ... Ουδείς ποτέ διανοήθηκε να κατασκευάσει επιβατηγό όχημα κατά τρόπο που να αποστερείται στον επιβάτη το δικαίωμα της ακώλυτης οπτικής προσβάσεως στον εξωτερικό χώρο. Αξίζει δε να σημειωθεί, ότι η προκλητική αυτή μορφή διαφήμισης παρατηρείται μόνο στα αστικά λεωφορεία… Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της «ΤΡΑΜ ΑΕ» η οποία επιλέγει να επικαλύπτει το σύνολο σχεδόν της εξωτερικής επιφάνειας των οχημάτων της (ακόμη και μέρος των παραθύρων), αφήνοντας όμως ελεύθερη μια -ικανού μεγέθους- λωρίδα των παραθύρων και των θυρών , ώστε ο επιβάτης να δύναται να έχει επαφή με τον περιβάλλοντα χώρο (βλ. εδώ και εδώ) …Ομοίως πράττει και η «ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε» της οποίας τα οχήματα , μεγάλο μέρος του δρομολογίου τους εκτελούν κάτω από το έδαφος και εντός σκοτεινών σηράγγων (γεγονός που θα μπορούσε -σε μεγάλο βαθμό- να δικαιολογήσει μια παρόμοια -με την ένδικη- συμπεριφορά)…
2. Αναίρεση άλλως περιορισμός της χρήσης του κοινοχρήστου πράγματος (λεωφορείου). Σύμφωνα με την πάγια στάση της νομολογίας του Ακυρωτικού , αναίρεση χρήσης συνιστά , κάθε ενέργεια εφόσον εμποδίζεται ο αερισμός , η θέα και ο φωτισμός ΑΠ 743/63 ΝοΒ 12/514.
3. Συμμετοχή στην οικονομική ζωή: Μου ήταν αδύνατο να διακρίνω ευκρινώς τις επιγραφές στα καταστήματα , τις κάθε μορφής εξωτερικές διαφημίσεις και τις προθήκες των καταστημάτων ( δηλαδή τα προϊόντα που ευρίσκονται σε αυτές και τις τιμές που υπό κανονικές συνθήκες , θα μπορούσε να ήταν ορατές όπου βεβαίως το μέγεθος των τιμών και η απόσταση του λεωφορείου από τη βιτρίνα το επέτρεπε) κλπ. Τούτο συνιστά απαγόρευση άλλως σημαντικό περιορισμό του δικαιώματος της συμμετοχής τού -επιβαίνοντος στο μέσο- πολίτη , στην οικονομική ζωή της Χώρας , υπό την έννοια ότι ο πολίτης αδυνατεί όπως κατά τη διάρκεια της διαδρομής , προβει σε έρευνα αγοράς κάθε λογής προϊόντος (είτε αυτό ευρίσκεται εντός της προθήκης καταστήματος είτε αυτό διαφημίζεται) , όπως επίσης , αδυνατεί να διακρίνει τις τιμές ώστε να λάβει γνώση τυχόν προσφορών προϊόντων σε συμφέρουσες τιμές (π.χ κατά την περίοδο των εκπτώσεων ή όπου οι καταστηματάρχες ανακοινώνουν εκποίηση ή κάποια άλλη προσφορά).
4. Συμμετοχή στην κοινωνική ζωή: Είναι αδύνατο ο εντός του οχήματος πολίτης να διακρίνει ξεκάθαρα τα φυσιογνωμικά , ενδυματολογικά κλπ χαρακτηριστικά των εκτός του οχήματος εβρισκόμενων πολιτών , καθώς επίσης , οι εκτός του οχήματος πολίτες , αδυνατούν παντελώς να δουν τους εντός του οχήματος εβρισκόμενους πολίτες οι οποίοι για τους έξω είναι παντελώς αθέατοι... Τούτο , συνιστά απαγόρευση άλλως σημαντικό περιορισμό του δικαιώματος της κατά βούληση διαχείρισης της δημόσιας εικόνας του προσώπου . Επιπρόσθετα , αποστερείται πλήρως η κοινωνική επαφή μεταξύ των εντός του οχήματος πολιτών με τους έξω. Κοινωνική επαφή συνιστά και η δια των ματιών ή ενός νοήματος ή δια της εκφράσεως του προσώπου επικοινωνία . Με τον τρόπο αυτό, αποστερείται το δικαίωμα στη διαπροσωπική επαφή των εκτός του οχήματος πολιτών με τους εντός και αντίστροφα , επαφή που μπορεί να είναι φλερτ , κοινωνική αποδοκιμασία ή επιδοκιμασία μιας πράξης , μήνυμα χαράς ή λύπης , μήνυμα συμπαράστασης , μήνυμα προειδοποίησης κλπ...
5. Δυνητική απειλή για τη Δημόσια Ασφάλεια:
Ως είναι γνωστό , δεν είναι λίγες οι φορές που στη Χώρα μας έχει εκδηλωθεί η άκρως επικίνδυνη εγκληματική συμπεριφορά της ομηρίας των επιβατών και οδηγών λεωφορείων (αστικών και υπεραστικών ΚΤΕΛ). Εάν σε ένα από -τα υπό ομηρία- λεωφορεία η εξωτερική επιφάνεια ήταν συνολικά καλυμμένη από τη διαφημιστική αυτή επιγραφή , τούτο όχι απλώς θα δυσχέραινε το έργο των Δυνάμεων Ασφαλείας , αλλά θα αποτελούσε την τέλεια κάλυψη και απόκρυψη του δράστη , καθότι για τις -έξωθεν του οχήματος εβρισκόμενες- Δυνάμεις Ασφαλείας , το εσωτερικό του λεωφορείου θα ήταν οπτικά μη προσβασιμο.
Εξ αυτών των ανωτέρω, γίνεται αντιληπτό ότι η πρακτική της συνολικής επικάλυψης της εξωτερικής πλευράς των λεωφορείων γεννά δυνητικά τεράστιο ζήτημα Δημόσιας Ασφάλειας και αυτό γιατί , ουδόλως μπορεί να αποκλειστεί στο μέλλον μια παρόμοια εκδήλωση εγκληματικής συμπεριφοράς.
Εξ αυτών των ανωτέρω, γίνεται αντιληπτό ότι η πρακτική της συνολικής επικάλυψης της εξωτερικής πλευράς των λεωφορείων γεννά δυνητικά τεράστιο ζήτημα Δημόσιας Ασφάλειας και αυτό γιατί , ουδόλως μπορεί να αποκλειστεί στο μέλλον μια παρόμοια εκδήλωση εγκληματικής συμπεριφοράς.
6. Η προσβολή πραγματώνεται εφόσον εμποδίζεται ο αερισμός , η θέα, ο φωτισμός καθώς και η συμμετοχή στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή των εβρισκόμενων στο εσωτερικό του κοινόχρηστου μέσου επιβατών , προσβολή που αντίκειται στις διατάξεις των προστατευομένων από το αρθ. 57 ΑΚ σε συνδυασμό με τα αρθ. 967 και 970 ΑΚ και άρθ. 2 παρ. 1 και 5 παρ 1 Σ έννομων αγαθών.
Η υπαίθρια διαφήμιση ρυθμίζεται σήμερα με τέσσερα κατα βάση νομοθετήματα. Πρόκειται για το ν. 1491/1984 («Μέτρα για τη διευκόλυνση της διακίνησης ιδεών, τον τρόπο διενέργειας της εμπορικής διαφήμισης»), το ν. 1577/1985 («Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός») τον πρόσφατα τροποποιημένο Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και το ν. 2496/2001 περί Υπαίθριας Διαφήμισης. Οι διατάξεις των δύο πρώτων νομοθετημάτων μαζί με τον 2496/2001, εξακολουθούν να αποτελούν τον «κορμό» της σχετικής νομοθεσιας.
