Πως νοείται νομικά το internet? Είναι εφημερίδα , ραδιόφωνο , τηλεόραση , όλα αυτά μαζί ή τίποτα από αυτά?

Διαβάζω τελευταία ότι επιχειρείται ο νομικός παραλληλισμός άλλως η νομική εξομοίωση του internet με τα παραδοσιακά μέσα της ραδιοφωνίας και τηλεόρασης. Διαβάζω ότι με βάση αυτό το νομικό παραλληλισμό ασκούνται αγωγές με αίτημα την καταβολή δεκάδων χιλιάδων ευρώ… Ο νομικός συλλογισμός είναι ότι το δια του internet δυσφημιστικό ή υβριστικό δημοσίευμα εξομοιώνεται νομικά με το υβριστικό ή συκοφαντικό δημοσίευμα που διαδίδεται από τα παραδοσιακά μέσα ραδιοφωνίας και τηλεόρασης!!! Με βάση αυτό το σκεπτικό , οι θιγόμενοι από το διαδικτυακο δημοσίευμα αιτούνται την αναλογική εφαρμογή του αρθ. 4 εδ. 10 του ν 2328/1995 (ζητώντας τις τεράστιες αποζημιώσεις που προβλέπει η διάταξη)…

Σε αντίθεση με τον μη νομικό στον οποίο ο ως άνω παραλληλισμός φαντάζει ως αυτονόητος (αφού στις μέρες μας αποτελεί πλέον πραγματικότητα η σύγκλιση της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου με το internet) , για το νομικό , το ζήτημα έχει τεράστια σημασία για τον ακόλουθο ένα λόγο: Αν υποτεθεί ότι το internet εξομοιώνεται άλλως νομικά προσομοιάζει με την τηλεόραση και το ραδιόφωνο , τότε πρέπει να δεχθούμε ότι εφαρμόζεται αναλογικά ο ν. 1178/1981 και το αρθ. 4 εδ. 10 του ν 2328/1995 (που προβλέπουν τα υπέρογκα αυτά ποσά ως ελάχιστα όρια αποζημίωσης για τον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο)…

Προς αυτή την εσφαλμένη αυτή κατεύθυνση , φαίνεται να κινείται και η πρόσφατη απόφαση με αριθμό 27/2009 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιά σύμφωνα με το σκεπτικό της οποίας: "Οι προαναφερόμενες διατάξεις εφαρμόζονται αναλόγως και επί προσβολών προσωπικότητας οι οποίες συντελούνται στο διαδίκτυο (internet) μέσω ηλεκτρονικών ιστοσελίδων ("ηλεκτρονικών περιοδικών") που λειτουργούν ως διεθνές μέσο διακίνησης πληροφοριών, δεδομένου ότι για τις προσβολές αυτές δεν υπάρχει ιδιαίτερο θεσμικό πλαίσιο και η αντιμετώπισή τους δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο με την αναλογική εφαρμογή της ήδη υπάρχουσας νομοθεσίας για τις προσβολές της προσωπικότητας μέσω του έντυπου (εφημερίδες, περιοδικά) ή του ηλεκτρονικού (τηλεόραση, ραδιόφωνο) Τύπου, αφού και η ραγδαίως αναπτυσσόμενη διαδικτυακή πληροφόρηση που προσφέρεται από το Internet σε πολυμεσική μορφή (multimedia) καθιστά το χρήση αυτού (Internet) εκτός από "ομιλητή" και "αποδέκτη" πληροφοριών και κάνει το διαδίκτυο να προσομοιάζει με την τηλεόραση και μάλιστα με μιας νέας μορφής αναπτυσσόμενη τηλεόραση, προσιτή σε κάθε πολίτη (βλ. μελέτη Α.Μαρίνου "Το Internet και οι συνέπειές του κυρίως στο χώρο του Δικαίου" ΕλλΔνη 39,1 επ. (έτσι η ΕφΑθ 8962/2006 ΕλλΔνη 2007, 1518)".

Κατά το αρθ. 1 του ν 1178/1981 ο ιδιοκτήτης παντός εντύπου υποχρεούται εις πλήρη αποζημίωσιν δια την παρόνομον περιουσιακήν ζημίαν ως και εις χρηματικήν ικανοποίησιν δια την ηθικήν βλάβην, αι οποίαι υπαιτίως επροξενήθησαν δια δημοσιεύματος θίγοντος την τιμήν ή την υπόληψιν παντός ατόμου, έστω και αν η κατά το αρθρον 914 του Α.Κ. υπαιτιότης, ή κατά το άρθρον 919 του Α.Κ. πρόθεσις και ή κατά το άρθρον 920 του Α.Κ. γνώσις ή υπαίτιος άγνοια συντρέχη εις τον συντάκτην του δημοσιεύματος ή, εάν ούτος είναι άγνωστοι, εις τον εκδότην ή τον διευθυντήν συντάξεως του εντύπου.

Με την παρ. 10 του άρθρου 4 του Ν.2328/1995 (ΦΕΚ Α`159), ορίζονται τα εξής:

"Στο άρθρο μόνο του Ν.1178/1981, όπως αυτός τροποποιήθηκε και ισχύει, υπάγονται και οι τηλεοπτικοί και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί. Στα κατά το Ν. 1178/1981 "δημοσιεύματα", περιλαμβάνονται και οι τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές.

Κατά το αρθ. 2 του ν. 1178/1981 ορίζεται ότι «…εφόσον οι πράξεις αυτές τελέσθηκαν δια του Τύπου, κατά την κρίση του δικαστή η αποζημίωση είναι , όχι κατώτερη των 10.000.000 δραχμών για τις Ημερήσιες Εφημερίδες Αθηνών και Θεσσαλονίκης, καθώς και για τα περιοδικά που κυκλοφορούν μέσω των Πρακτορείων Εφημερίδων και των 2.000.000 δραχμών για τις άλλες εφημερίδες ή περιοδικά…»

Περαιτέρω , με το δεύτερο εδάφιο της παρ. 10 του άρθρου 4 του Ν. 2328/1995 (ΦΕΚ Α`159), ορίζονται τα εξής: "Το κατά την παράγραφο 2 του άρθρου μόνου του ν. 1178/1981, όπως ισχύει, ελάχιστο ποσό χρηματικής ικανοποίησης προκειμένου για τηλεοπτικούς σταθμούς καθορίζεται σε εκατό εκατομμύρια (100.000.000) δραχμές προκειμένου για σταθμούς εθνικής εμβέλειας και τριάντα εκατομμύρια (30.000.000) δραχμές προκειμένου για σταθμούς τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας. Τα ποσά αυτά, προκειμένου για ραδιοφωνικούς σταθμούς με δικτύωση σε περισσότερους νομούς, καθορίζονται σε πενήντα εκατομμύρια (50.000.000) δραχμές και προκειμένου για ραδιοφωνικούς σταθμούς που δεν διαθέτουν δικτύωση σε είκοσι εκατομμύρια (20.000.000) δραχμές."

Αναζήτηση της βούλησης του νομοθέτη (ποιος ο επιδιωκόμενος στόχος της διάταξης):

Από τις ανωτέρω διατάξεις και ιδίως από την παρ. 10 του άρθρου 4 του Ν. 2328/1995 , προκύπτει σαφώς , ότι η βούληση του νομοθέτη είναι η επαύξηση του επιβλαβούς της έννομης συνέπειας (η επέλευση δηλαδή της βαρύτερης συνέπειας από την εφαρμογή της διάταξης) , αναλόγως με το είδος του μέσου και το εύρος της διάδοσης του δημοσιεύματος. Τούτο καθίσταται σαφές από την κλιμάκωση της βαρύτερης συνέπειας ανάλογα με το είδος του μέσου και την εμβέλεια της εκπομπής του σήματος του.

Έτσι , τα ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά μέσα χωρίζονται κατ αρχήν σε δυο κατηγορίες: Την τηλεόραση και το ραδιόφωνο. Προκύπτει εδώ σαφώς, η πρόθεση του νομοθέτη , να προβλέψει το βαθμό δυσμένειας της έννομης συνέπειας ανάλογα με το είδος , τη δημοφιλια και επομένως τη διείσδυση του μέσου στην κοινή γνώμη. Προς επίτευξη αυτού του στόχου , προβλέπει για την τηλεόραση (που είναι αναμφισβήτητα σήμερα το πλέον δημοφιλές μέσο) τη βαρύτερη έννομη συνέπεια (100.000.000 δραχμές προκειμένου για σταθμούς εθνικής εμβέλειας και 30.000.000 δραχμές προκειμένου για σταθμούς τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας).

Λόγω της μικρότερης δημοφιλιας και άρα της μικρότερης διείσδυσης του ραδιοφώνου ως μέσου στην κοινή γνώμη , προβλέπει την ελαφρύτερη έννομη συνέπεια , ανερχόμενης στο ποσό των 50.000.000 δρχ για ραδιοφωνικούς σταθμούς με δικτύωση σε περισσότερους νομούς, και 20.000.000 δρχ προκειμένου για ραδιοφωνικούς σταθμούς που δεν διαθέτουν δικτύωση. Η βαρύνουσα σημασία που έχει για το νομοθέτη το κριτήριο της δημοφιλιας του μέσου (και επομένως της διείσδυσής του στην κοινωνία) , προκύπτει από τη διαφοροποίηση του ποσού ανά μέσο για την ίδια εμβέλεια εκπομπής του σήματος. Έτσι για τον τηλεοπτικό σταθμό εθνικής εμβέλειας προβλέπει 100.000.000 δρχ ενώ για τον ομοίως εθνικής εμβέλειας ραδιοφωνικό σταθμό, προβλέπει το μισό (50.000.000 δρχ).

Εξάλλου πέραν της δημοφιλιας του μέσου (και επομένως τη διείσδυσή του στο κοινωνικό σύνολο) , ο νομοθέτης λαμβάνει υπόψη του και λοιπά δεδομένα όπως ο αριθμός των μέσων ανά κατηγορία. Λαμβάνει δηλαδή υπόψη του αφενός ότι η τηλεόραση είναι το πλέον δημοφιλές μέσο αφετέρου ότι οι τηλεοπτικοί σταθμοί εθνικής εμβέλειας δεν υπερβαίνουν τους δέκα . Είναι επομένως αυτονόητο , ότι η διείσδυση των ολιγάριθμων αυτών τηλεοπτικών σταθμών είναι στο κοινωνικό σύνολο ασυγκρίτως μεγαλύτερη σε σχέση με τα λοιπά μέσα , λόγος για τον οποίο προνοεί , ώστε σε περίπτωση παραβίασης των διατάξεων περί προσβολής της προσωπικότητας δια αυτού του μέσου , να επέρχεται η βαρύτερη όλων έννομη συνέπεια.

Περαιτέρω, κατηγοριοποιεί τα μέσα σε δυο υποπεριπτώσεις για το κάθε ένα, ανάλογα με το εύρος της εκπομπής του σήματος. Προς επίτευξη του στόχου της διάταξης , προβλέπει για τους τηλεοπτικούς σταθμούς εθνικής εμβέλειας 100.000.000 δρχ και 30.000.000 δραχμές προκειμένου για σταθμούς τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας , ενώ 50.000.000 δρχ για ραδιοφωνικούς σταθμούς με δικτύωση σε περισσότερους νομούς, και 20.000.000 δρχ προκειμένου για ραδιοφωνικούς σταθμούς που δεν διαθέτουν δικτύωση. Συνοψίζοντας , τα κριτήρια που ο νομοθέτης λαμβάνει υπόψη προς επίτευξη του στόχου της διάταξης , είναι δυο: α) η δημοφιλια και επομένως η διείσδυση του μέσου στην κοινωνία και β) το εύρος - η έκταση της εκπομπής του σήματος.

Η αρχή της αναλογικότητας. Προϋποθέσεις εφαρμογής της.

Κατά την έννοια της αναλογίας επιτάσσεται η δημιουργία ad hoc κανόνα δικαίου για την κάλυψη οργανικού κενού της νομοθεσίας είτε με βάση υφιστάμενους κανόνες δικαίου που ρυθμίζουν παρόμοιες περιπτώσεις (αναλογία νόμου) είτε με βάση τις αρχές που διέπουν το σύστημα του δικαίου (αναλογία δικαίου).

Τι σημαίνει όμως «ίση ρύθμιση»? Νομολο­γία και θεωρία, τόσο στην Ελλάδα όσο και αλ­λού, υπογράμμιζαν ανέκαθεν ότι ίση ρύθμιση σημαίνει όμοια μεταχείριση των όμοιων και α­νόμοια (αναλογική) μεταχείριση των ανόμοιων.

Η συνταγματικά κατοχυρωμένη ισότητα του νόμου νοείται, επομένως, ως ισότητα αναλογι­κή. Άρα αυτή παραβιάζεται τόσο στην περίπτω­ση, που ουσιωδώς όμοιες σχέσεις ή καταστά­σεις γίνονται αντικείμενο διαφορετικής ή άνισης ρύθμισης, όσο και στην περίπτωση που ουσια­στικά διάφορες, ανόμοιες ή άνισες καταστάσεις υπάγονται στην ίδια ρύθμιση. Η νομική ισότητα αποκλείει, λοιπόν, κατ' αρχήν, την ισοπεδωτική (ή μαθηματική όπως αλλιώς λέγεται) ισότητα και επιβάλλει τη διαφοροποιητική ή αναλογική νομοθετική μεταχείριση ουσιωδώς ανόμοιων καταστάσεων και σχέσεων. Απαγορεύει άρα όχι μόνο την άνιση μεταχείριση όμοιων περιπτώσεων με την καθιέρωση προνομίων ή ε­ξαιρέσεων από τον γενικό κανόνα βασισμέ­νων σε αυθαίρετα κριτήρια, αλλά και την ισο­πέδωση, δηλαδή την αυθαίρετη εξομοίωση διαφορετικών καταστάσεων ή την ενιαία μεταχεί­ριση προσώπων που βρίσκονται κάτω από διαφο­ρετικές πραγματικές ή νομικές συνθήκες με βάση εντελώς τυπικά ή συμπτωματικά στοιχεία (ΣτΕ 2786/1984 , Ολομ., ΝοΒ 1984.1430 , ΣτΕ 2789/1984 , Ολομ., ΝοΒ 1984.1442 και ΣτΕ 2144/1984, ΝοΒ 1985.526).

Η έννοια της παραδοσιακής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης και τα επιμέρους κοινωνικά και άλλα στοιχεία αυτών.

To ραδιόφωνο είναι η συσκευή που λαμβάνει τις εκπομπές ραδιοφωνικών σταθμών. Τα ραδιοφωνικά κύματα εκπέμπονται από τον πομπό και φτάνουν στον δέκτη (δηλαδή το ραδιόφωνο). Τα κύματα αυτά αποκωδικοποιούνται από τη συσκευή και μετατρέπονται σε ηλεκτρικό ρεύμα και στην συνέχεια σε ήχο, που είναι και το τελικό αποτέλεσμα του ραδιοφώνου. Η επιλογή του ραδιοφωνικού σταθμού γίνεται (ανάμεσα σε ένα σχετικά μεγάλο αριθμό ραδιοφωνικών σταθμών) με την χρήση μεταβλητών πυκνωτών, οι οποίοι, δρώντας ως "φίλτρο" επιτρέπουν την διέλευση ορισμένων ραδιοφωνικών συχνοτήτων. Τα σύγχρονα ραδιόφωνα διαθέτουν ένα μεταβλητό πυκνωτή - φίλτρο, με την βοήθεια του οποίου γίνεται η επιλογή σταθμών. Το φίλτρο αυτό συνοδεύεται από ένα σταθερής συχνότητας φίλτρο. Στην ίδια αρχή βασίζεται και η λειτουργία του τηλεοπτικού δεκτή.

Στην Ελλάδα οι υπάρχοντες ραδιοφωνικοί σταθμοί με δικτύωση σε περισσότερους νομούς δεν υπερβαίνουν τους εκατό ενώ οι σταθμοί που δεν διαθέτουν δικτύωση απαριθμούνται σε λίγες μόλις εκατοντάδες. Αναφορικά με τους τηλεοπτικούς σταθμούς εθνικής εμβέλειας , αυτοί δεν υπερβαίνουν τους δέκα , ενώ οι τηλεοπτικοί σταθμοί τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας δεν υπερβαίνουν τους πενήντα.

Περαιτέρω η διείσδυση των συσκευών αυτών στο κοινό , είναι στις μέρες ευρύτατη αφού οι δέκτες ραδιοφωνικού και τηλεοπτικού σήματος απαντώνται παντού. Συσκευές ραδιοφώνων είναι εγκατεστημένες και περιλαμβάνονται στο βασικό εξοπλισμό όλων των αυτοκινήτων , καθώς επίσης είναι ενσωματωμένες σε όλο και περισσότερες φορητές συσκευές (συσκευές κινητής τηλεφωνίας , αναπαραγωγής ήχου κ.α) . Συσκευές τηλεοράσεων και ραδιοφώνων βρίσκονται σε όλα τα σπίτια (και μάλιστα σε αριθμό μεγαλύτερο της μιας συσκευής ανά σπίτι) . Σημειωτέων δε, ότι η πτώση του κόστους παραγωγής των συσκευών αυτών είναι κάθετη σε βαθμό τέτοιο, που το κόστος της απόκτησης ενός ραδιοφώνου ξεκινά στις μέρες μας από μόλις 2-3 ευρω και σπανίως υπερβαίνει τα 50 , ενώ το κόστος της απόκτησης μιας τηλεόρασης ξεκινά από περίπου 80 ευρω. Να σημειωθεί εδώ , ότι για τη μαζική πρόσβαση του κοινού στο εκπεμπόμενο ραδιοφωνικό και τηλεοπτικό υλικό δεν απαιτείται στην Ελλάδα κάποιου είδους συνδρομής (δηλαδή το κόστος πρόσβασης ισούται και στις δυο περιπτώσεις με το μηδαμινό κόστος της απόκτησης του δέκτη ) …

Τέλος άξιο μνείας είναι , ότι ο χειρισμός των συσκευών αυτών δεν απαιτεί κάποιου είδους εξειδίκευσης ούτε ειδικών γνώσεων , λόγος για τον οποίο η διείσδυση και η χρήση αυτών είναι δυνατή από το σύνολο του κοινωνικού ιστού (ανεξαρτήτως δηλαδή ηλικίας , μορφώσεως , επιστημονικού τίτλου κ.α). Μάλιστα αναφορικά με το μέσο της τηλεόρασης, το περιεχόμενο του εκπεμπόμενου τηλεοπτικού προϊόντος είναι στη συντριπτική του πλειοψηφία τόσο χαμηλής ποιότητας , που για την κατανόηση και εμπέδωσή του δεν απαιτείται κάποιου είδους εξειδίκευσης ή ειδικών γνώσεων , σε βαθμό μάλιστα τέτοιο , που μπορεί αβίαστα να κατανοηθεί ακόμη και από τα πρόσωπα του αρθ. 128 ΑΚ (διαρκής απόλυτη δικαιοπρακτικη ανικανότητα) και των αρθ. 131 παρ 1 και 171 παρ. 1 ΑΚ (παροδική απόλυτη δικαιοπρακτικη ανικανότητα και φυσική δικαιοπρακτικη ανικανότητα).

Η έννοια του internet και τα επιμέρους κοινωνικά και άλλα στοιχεία αυτού.

Το internet είναι ένα σχετικά νέο μέσο. Το internet ασκεί τρομερή επιρροή στην γνώση και την διαμόρφωση απόψεων. Μέσα από την αναζήτηση λέξεων-κλειδιών (key words) μέσω της χρήσης μηχανών αναζήτησης όπως η Google, εκατομμύρια άνθρωποι διαφορετικών εθνοτήτων έχουν εύκολη και άμεση πρόσβαση σε ένα ΤΕΡΑΣΤΙΟ, παγκόσμιο , ποικίλο και πολύγλωσσο όγκο πληροφοριών. Περαιτέρω , η ελληνική γλώσσα είναι από τις πλέον μη διαδεδομένες παγκοσμίως γλώσσες , λόγος για τον οποίο οι ελληνικού γλωσσικού περιεχομένου ιστοτοποι , απευθύνονται αποκλειστικά και μόνο στους Έλληνες κατοίκους της Ελλάδας , στους ομογενείς και στους ελάχιστους ελληνομαθείς αλλοδαπούς. Αναφορικά με τις μεθόδους πρόσβασης στο Διαδίκτυο , οι πλέον διαδεδομένες είναι η επιλογική και η ευρυζωνική. Οι δημόσιοι χώροι για χρήση του Διαδικτύου είναι ελάχιστοι. Μεταξύ αυτών ορισμένες βιβλιοθήκες και τα Internet cafes όπου υπάρχουν διαθέσιμοι Η/Υ με σύνδεση στο Διαδίκτυο. Υπάρχουν, επίσης, σημεία πρόσβασης στο Διαδίκτυο σε ελάχιστους δημόσιους χώρους όπως αίθουσες αναμονής αεροδρομίων και ξενοδοχείων , μόνο όμως για σύντομη χρήση ενόσω βρισκόμαστε σε αναμονή. Τέτοια σημεία είναι γνωστά και με διάφορους άλλους όρους, όπως «δημόσια περίπτερα Διαδικτύου», «δημόσια τερματικά Διαδικτύου» και «ιστο-τηλέφωνα».

Περαιτέρω η δικτύωση μέσω Wi-Fi (ασύρματη δικτύωση) παρέχει ασύρματη πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Ασύρματα σημεία πρόσβασης (hotspot) που παρέχουν τέτοια πρόσβαση περιλαμβάνουν τα Wifi-cafes , ορισμένα μεγάλα ξενοδοχεία , ελάχιστοι υπαίθριοι δημόσιοι χώροι (όπως π.χ η Πλατεία Συντάγματος) , όπου κάποιος για να αποκτήσει πρόσβαση στο internet , αρκεί να φέρει τις δικές του ασύρματες συσκευές όπως φορητό Η/Υ ή PDA. Οι υπηρεσίες αυτές σπανίως είναι δωρεάν σε όλους. Συνήθως είναι είτε δωρεάν μόνο σε πελάτες, είτε επί πληρωμή. Ένα hotspot δεν χρειάζεται να περιορίζεται σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον. Ολόκληρες πανεπιστημιουπόλεις και πάρκα έχουν αυτή τη δυνατότητα, ακόμα και ολόκληρες περιοχές , πλην όμως στην Ελλάδα , ο συγκεκριμένος τύπος δικτύωσης δεν απαντάται παρά σε ελάχιστες περιπτώσεις αφού απουσιάζουν στη Χώρα μας οι πρωτοβουλίες να συνδεθεί π.χ στο διαδίκτυο και ο αγροτικός πληθυσμός (πρωτοβουλίες που στον αναπτυγμένο κόσμο έχουν οδηγήσει στα ασύρματα κοινοτικά δίκτυα).

Περαιτέρω, ασύρματη πρόσβαση στο διαδικτυο μπορεί να επιτευχθεί και μέσω φορητής συσκευής τεχνολογίας UMTS (3G κινητό τηλέφωνο ή mini laptop) πλην όμως σε αυτή την περίπτωση το κόστος πρόσβασης καθίσταται για το μέσο Έλληνα απαγορευτικό. Επομένως η πρόσβαση στο διαδικτυο επιτυγχάνεται σήμερα στην Ελλάδα ως επί το πλείστον, μέσω συνδρομητικης σχέσης με κάποιο Παροχο Υπηρεσιών Πρόσβασης στο Διαδικτυο. Το κόστος ανέρχεται σήμερα σε περίπου 20 ευρω ανά μήνα. Άξιο μνείας είναι , ότι το ποσοστό του πληθυσμού που έχει πρόσβαση στο διαδικτυο , είναι στην Ελλάδα πολύ μικρό (μάλιστα η Ελλάδα συγκαταλέγεται στους ουραγούς της ΕΕ). Οι συνδέσεις πρόσβασης στο διαδικτυο υπολογίζονται σήμερα περί τις 400.000 αν δεν απατώμαι.

Εξάλλου , όπως προκύπτει από σχετικές έρευνες , τα πρόσωπα τα οποία έχουν πρόσβαση στο internet είναι (για τις ηλικίες άνω των 30 ετών) ανωτέρου ή ανωτάτου μορφωτικού επιπέδου, ενώ υπάρχει μια σαφής κλήση προς κατανόηση της νέας αυτής τεχνολογίας, στις μικρότερες ηλικιακές ομάδες του πληθυσμού . Αντίθετα , υψηλά είναι τα ποσοστά του «αυτοαποκλεισμου» ενός μεγάλου μέρους της κοινωνίας στις μεγάλες ιδίως ηλικιακές ομάδες , τούτο δε , ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου. Περαιτέρω το κόστος της αγοράς του μέσου πρόσβασης στο internet (σταθερός υπολογιστής , φορητός υπολογιστής , υπερφορητος υπολογιστής , κινητό τηλέφωνο με δυνατότητα πρόσβασης στο internet κ.α) , ξεκινά σήμερα από 600 ευρω κατ ελάχιστο. Τέλος η πρόσβαση στο internet είναι δυνατή στη Χώρα μας ως επί το πλείστον μόνο από τα σημεία όπου υπάρχει υπολογιστής (δηλαδή από το σπίτι και –με περιορισμούς- από τον εργασιακό χώρο για όσους εργάζονται σε γραφείο). Απουσιάζει δε παντελώς η πρόσβαση από το αυτοκίνητο , η πρόσβαση από περισσότερους του ενός χώρου στο σπίτι και το γραφείο , καθώς και η ασύρματη πρόσβαση από εξωτερικούς δημόσιους και μη χώρους.

Αναφορικά δε με το πραγματικό της τεχνολογικής σύγκλισης της παραδοσιακής τηλεόρασης και του ραδιοφώνου με το internet , τούτο αποτελεί στις μέρες μας πραγματικότητα… Επομένως δεν είναι άστοχος ο παραλληλισμός του internet με την παραδοσιακή τηλεόραση και ραδιοφωνία… Με εφαρμογές και υπηρεσίες τύπου video streaming και webcast, καθίσταται σήμερα εφικτή τόσο η μετάδοση δεδομένων φωνής όσο και εικόνας (σε πραγματικό ή μη χρόνο). Ορθός είναι επομένως (από την άποψη του πραγματικού) ο δικανικός συλλογισμός της 27/2009 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιά σύμφωνα με τον οποίο «… η ραγδαίως αναπτυσσόμενη διαδικτυακή πληροφόρηση που προσφέρεται από το Internet σε πολυμεσική μορφή (multimedia) καθιστά το χρήση αυτού (Internet) εκτός από "ομιλητή" και "αποδέκτη" πληροφοριών και κάνει το διαδίκτυο να προσομοιάζει με την τηλεόραση και μάλιστα με μιας νέας μορφής αναπτυσσόμενη τηλεόραση, προσιτή σε κάθε πολίτη (βλ. μελέτη Α.Μαρίνου "Το Internet και οι συνέπειές του κυρίως στο χώρο του Δικαίου" ΕλλΔνη 39,1 επ. (έτσι η ΕφΑθ 8962/2006 ΕλλΔνη 2007, 1518)». Όχι όμως από την άποψη του νομικού παραλληλισμού.

Κλείνοντας την παρούσα ενότητα , θα παραθέσω κάποια στοιχεία που έχουν -για την εφαρμογή του ορθού κανόνα δικαίου- βαρύνουσα σημασία. Πρόκειται για στοιχεία  που   καταδεικνύουν τον ΤΕΡΑΣΤΙΟ όγκο πληροφοριών που διακινούνται στο ελληνόγλωσσο internet. Τα στοιχεία που παραθέτω αφορούν μόνο στα ελληνόγλωσσα blogs (αφού δεν περιλαμβάνονται οι εκατομμύρια ελληνικού ενδιαφέροντος και περιεχομένου ιστοσελίδες ούτε οι εκατοντάδες χιλιάδες ομάδες συζήτησης).   

Στατιστικά δεδομένα που αφορούν στην εικόνα των ελληνόγλωσσων blogs στο τέλος του 2008 (πηγή sync.gr) :

Ο συνολικός αριθμός των Ελληνικών blogs αυξάνεται μέρα με τη μέρα. Παρακάτω αποτυπώνεται η εικόνα όπως διαμορφωνόταν τις πρώτες μέρες του 2009.

· Αριθμός Ελληνικών blogs = 39.374

· Αριθμός συνολικών άρθρων = 2.479.098

· Mέσος όρος άρθρων ανά μήνα (για το 2008) = 110.354

· Μέσος όρος άρθρων ανά μήνα (για το 2007) = 65.550

· Μέσος όρος νέων blogs ανά ημέρα = 32

Αναλυτικά, ο αριθμός των άρθρων που δημοσιεύθηκαν όλο το 2008 ανά μήνα φαίνεται στον πίνακα παρακάτω. Από αυτόν φαίνεται η διεύρυνση της παραγωγής περιεχομένου από την μπλογκόσφαιρα, ειδικά προς το τέλος του έτους.

1. Ιανουάριος 106.506

2. Φεβρουάριος 104.100

3. Μάρτιος 112.012

4. Απρίλιος 103.349

5. Μάϊος 109.639

6. Ιούνιος 107.619

7. Ιούλιος 95.458

8. Αύγουστος 85.282

9. Σεπτέμβριος 125.209

10. Οκτώβριος 132.156

11. Νοέμβριος 134.451

12. Δεκέμβριος 160.183

Ο αριθμός των Ελληνικών blogs διπλασιάζεται κάθε χρόνο, ενώ αντίστοιχη αύξηση υπάρχει και για τον αριθμό των άρθρων. Η ποσότητα της αρθρογραφίας επηρρεάζεται κατά περιόδους από σημαντικά γεγονότα τα οποία οι bloggers καλύπτουν με ενημέρωση και σχολιασμό - για παράδειγμα, όπως τα πρόσφατα γεγονότα του Δεκεμβρίου 2008 στη Αθήνα.

Ομοιότητες και διαφορές των μέσων

Κατ’ αρχήν ομοιάζει το internet με την τηλεόραση και το ραδιόφωνο , αλλά μόνον εξ όψεω. Επί του πραγματικού δηλαδή , ορθή είναι η άποψη σύμφωνα με την οποία «η ραγδαίως αναπτυσσόμενη διαδικτυακή πληροφόρηση που προσφέρεται από το Internet σε πολυμεσική μορφή (multimedia) καθιστά το χρήση αυτού (Internet) εκτός από "ομιλητή" και "αποδέκτη" πληροφοριών και κάνει το διαδίκτυο να προσομοιάζει με την τηλεόραση και μάλιστα με μιας νέας μορφής αναπτυσσόμενη τηλεόραση, προσιτή σε κάθε πολίτη».

Πέραν όμως αυτής της ομοιότητας (που είναι επί του πραγματικού και η μοναδική) , έχουν -σε σχέση με την διείσδυσή τους στο κοινωνικό σύνολο- , πολυάριθμες διαφορές τόσο ποιοτικές όσο και ποσοτικές.

Κατ αρχήν από την άποψη της δημοφιλιας , δεν συγκρίνονται αφού στο internet έχουν πρόσβαση συγκριτικά με το ραδιόφωνο και την τηλεόραση απείρως μικρότερος αριθμός ατόμων. Τούτο καθίσταται αυτονόητο καθόσον το συνδρομητικο κόστος της πρόσβασης στο περιεχόμενο του μέσου (που στα δυο άλλα μέσα ελλείπει) , το κόστος απόκτησης του εξοπλισμού , οι ειδικές γνώσεις άλλως το επίπεδο της μόρφωσης που απαιτείται για τον χειρισμό του υπολογιστή και την πλοήγηση στο internet (σε σχέση με την παθητική ακρόαση ή τηλεθέαση καθώς και τον υπεραπλουστευμενο χειρισμό των συσκευών των δυο άλλων μέσων) , η απουσία του ηλεκτρονικού υπολογιστή από αυτοκίνητα , τους δημόσιους χώρους , τους περισσότερους του ενός χώρου σε σπίτι και γραφείο (σε σχέση με τις τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα που βρίσκονται παντού) , το υψηλό κόστος της ασύρματης πρόσβασης στο internet που καθιστά ανύπαρκτη την ασύρματη πρόσβαση στο internet , καθίσταται από αυτά σαφές , ότι το internet , είναι δύσκολα προσβασιμο , από πολύ μικρό -σε σχέση με τα δυο άλλα μέσα- κομμάτι της κοινωνίας , σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρας (που είναι σε σχέση με την τηλεόραση και το ραδιόφωνο πολύ λιγότερες) και από συγκεκριμένο τόπο (από ένα δωμάτιο του σπιτιού και από ένα δωμάτιο του γραφείου). Επομένως μπορεί θεωρητικώς η εμβέλεια του μέσου να είναι παγκόσμια , πρακτικώς όμως η δημοφιλια και προσβασιμότητα του μέσου είναι σε σχέση με τα δυο άλλα μέσα απείρως υπολειπόμενη.

Επομένως , το πρώτο κριτήριο που ο νομοθέτης λαμβάνει υπόψη προς επίτευξη του στόχου της διάταξης του αρθ. 4 εδ. 10 του ν 2328/1995 , ήτοι το κριτήριο της ευκολίας της πρόσβασης και της δημοφιλιας του μέσου (και επομένως το μέγεθος της διείσδυσής του στο κοινωνικό σύνολο) , είναι για το internet σε σχέση με τα δυο άλλα μέσα , απείρως μικρότερο.

Αναφορικά με το εύρος και την έκταση του internet :

Ως ανωτέρω ελέχθη , το internet είναι θεωρητικώς ένα παγκόσμιο μέσο πλην όμως καθόσον αφορά τη διάδοση των ελληνόγλωσσων μηνυμάτων , λόγω ακριβώς της χαμηλής δημοφιλιας και διείσδυσης της ελληνικής γλώσσας στη διεθνή κοινότητα , πρακτικώς , το ελληνόγλωσσο internet κατατάσσεται στα μέσα εθνικής εμβέλειας… Δοθέντων των ανωτέρω και δοθέντος ότι με τη σύγχρονη τεχνολογία είναι δυνατή η μετάδοση μέσω του internet ήχου και εικόνας , ορθή φαίνεται η άποψη σύμφωνα με την οποία «η ραγδαίως αναπτυσσόμενη διαδικτυακή πληροφόρηση που προσφέρεται από το Internet σε πολυμεσική μορφή (multimedia) καθιστά το χρήση αυτού (Internet) εκτός από "ομιλητή" και "αποδέκτη" πληροφοριών και κάνει το διαδίκτυο να προσομοιάζει με την τηλεόραση και μάλιστα με μιας νέας μορφής αναπτυσσόμενη τηλεόραση, προσιτή σε κάθε πολίτη». Ορθή φαίνεται επίσης η άποψη που παραλληλίζει το internet ως μέσο με δικτύωση σε περισσότερους νομούς (!!!)…

Θα καταδείξω κατωτέρω , ότι παρά την εθνική εμβέλεια του μέσου , η ευρεία διάδοση ενός προσβλητικού δημοσιεύματος καθίσταται αδύνατη , για ένα και μόνο λόγο: Λόγω της ΤΕΡΑΣΤΙΑΣ ποσότητας των πληροφοριών που διακινούνται στο ελληνόγλωσσο ιντερνετ , σε σχέση με τη χαμηλή δημοφιλία του μέσου και την περιορισμένη δυνατότητα της πρόσβασης στο διακινούμενο υλικό . Θα καταδείξω ότι για το λόγο αυτό , είναι νομικά εσφαλμένος ο παραλληλισμός του internet με τα παραδοσιακά ραδιοτηλεοπτικά μέσα και επομένως δεν είναι δυνατή η αναλογική εφαρμογή του αρθ. 4 εδ. 10 του ν 2328/1995 με τη νομική συλλογιστική ότι δυσφημιστικό ή υβριστικό δημοσίευμα δια του internet εξομοιώνεται νομικά με το υβριστικό ή συκοφαντικό δημοσίευμα που διαδίδεται από τα παραδοσιακά μέσα ραδιοφωνίας και τηλεόρασης εθνικής εμβέλειας άλλως με δίκτυο σε περισσότερους νομούς…

Παράδειγμα 1: Έστω ότι μέσω του τηλεοπτικού σταθμού εθνικής εμβέλειας Χ , μεταδίδεται ένα προσβλητικό δημοσίευμα για τον Ψ. Ως πομπός του προσβλητικού μηνύματος νοείται εδώ ο εθνικής εμβέλειας τηλεοπτικός σταθμός Χ (θυμίζω δε, ότι ο Χ είναι ένας από τους λιγότερους από δέκα τηλεοπτικούς σταθμούς εθνικής εμβέλειας). Υπενθυμίζω εδώ το μικρό αριθμό των εθνικής εμβέλειας τηλεοπτικών σταθμών , διότι αν υποτεθεί ότι στην Ελλάδα λειτουργούσαν π.χ 39.374 τηλεοπτικοί σταθμοί εθνικής εμβέλειας , προφανώς ο νομοθέτης δεν θα προνοούσε με το αρθ. 4 εδ. 10 του ν 2328/1995 να ορίσει ως κατώτατο όριο το ποσό των 100.000.000 δρχ , αφού αυτονόητα η συντριπτική πλειοψηφία αυτών , θα είχαν μηδενική τηλεθέαση (αναλογιστείτε σε 11.000.000 πληθυσμό να αντιστοιχούν 39.374 τηλεοπτικοί σταθμοί εθνικής εμβέλειας!!!). Αυτονόητο είναι ότι λόγω του μικρού αριθμού των τηλεοπτικών σταθμών εθνικής εμβέλειας και άρα της πολύ μεγάλης δημοφιλιας του μέσου της τηλεόρασης , η διάδοση του προσβλητικού δημοσιεύματος λαμβάνει αμέσως πολύ μεγάλη έκταση. Αυτονόητο επίσης είναι , ότι επί ασκήσεως αγωγής από το θιγόμενο και έκδοσης επ αυτής καταδικαστικής απόφασης , το δικαστήριο θα επιδικάσει την αποζημίωση λαμβάνοντας υπόψη του τα κατώτατα όρια του αρθ. 4 εδ. 10 του ν 2328/1995.

Παράδειγμα 2: Έστω ότι μέσω του Χ blog το περιεχόμενο του οποίου είναι προσβασιμο σε επίπεδο εθνικής εμβέλειας , μεταδίδεται ένα προσβλητικό video για τον Ψ. Ως πομπός του προσβλητικού μηνύματος νοείται το εθνικής εμβέλειας blog το οποίο λόγω της σύγκλισης των τεχνολογιών της τηλεόρασης και του internet προσομοιάζει με τον εθνικής εμβέλειας τηλεοπτικό σταθμό… Η διάφορα όμως του Χ blog σε σχέση με τον Χ τηλεοπτικό σταθμό εθνικής εμβέλειας , είναι ότι ο δεύτερος είναι ένας από τους λιγότερο από δέκα τηλεοπτικούς σταθμούς , ενώ το blog (ως μέσο διάδοσης του προσβλητικού δημοσιεύματος) είναι ένα από τα 39.374 blogs στην Ελλάδα!!! Να ληφθεί δε υπόψη ότι σε αυτό τον αριθμό δεν περιλαμβάνονται οι εκατομμύρια ελληνόγλωσσες ιστοσελίδες και τα εκατομμύρια των ελληνόγλωσσων ομάδων συζήτησης ή δημοσίευσης ελληνόγλωσσου οπτικοακουστικού υλικού όπως π.χ το You Tube…

Δεδομένου λοιπόν του τεράστιου αυτού αριθμού των εθνικής εμβέλειας blogs , καθίσταται σαφές ότι ο νομοθέτης δεν σκοπεύει να τα εντάξει αυτά στη ρύθμιση αρθ. 4 εδ. 10 του ν 2328/1995 και επομένως να ορίσει ως κατώτατο όριο το ποσό των 100.000.000 δρχ αφού αυτονόητα , η συντριπτική πλειοψηφία αυτών έχουν μηδενική επισκεψιμοτητα (αναλογιστείτε ότι σε 11.000.000 πληθυσμό αντιστοιχούν 39.374 blogs εθνικής εμβέλειας με συνδεμένους στο διαδικτυο χρήστες , περί τις 400.000 που συνδέονται όχι παραπάνω από μια ώρα ανά ημέρα , από συγκεκριμένο τόπο , με συνδρομητικη σχέση , με υψηλό κόστος απόκτησης του εξοπλισμού πρόσβασης και με απαιτούμενη ικανότητα ειδικών γνώσεων !!!). Αυτονόητο λοιπόν είναι, ότι λόγω του τεράστιου αριθμού των ελληνόγλωσσων blogs (εθνικής εμβέλειας) και άρα της πολύ μικρής δημοφιλιας τους , καθώς επίσης και λόγω των αντικειμενικών δυσκολιών που καθιστούν την πρόσβαση στο internet δύσκολη και περιορισμένης διάρκειας , η διάδοση του προσβλητικού δημοσιεύματος λαμβάνει πολύ μικρή έκταση. Το να «πέσει κάποιος πάνω στο συκοφαντικό δημοσίευμα» από blog , ομάδα συζήτησης ή ιστοσελίδα , είναι τόσο πιθανό , σα να βρεις βελόνα στην έρημο Σαχάρα… Για το λόγο αυτό , αυτονόητο είναι , ότι επί ασκήσεως αγωγής από το θιγόμενο και έκδοσης επ αυτής καταδικαστικής απόφασης , το δικαστήριο δεν δύναται να εφαρμόσει αναλογικά το αρθ. 4 εδ. 10 του ν 2328/1995 και επομένως δεν θα επιδικάσει την αποζημίωση λαμβάνοντας υπόψη του τα κατώτατα όρια των 100.000.000 δρχ (τηλεοπτικός σταθμός εθνικής εμβέλειας) ούτε βεβαίως το ποσό των 150.000.000 ευρω (μέσο με δίκτυο σε περισσότερους νόμους). Τούτο θα συνιστούσε ευθεία παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας ακόμη και με δεδομένο ότι το internet προσομοιάζει με τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα (μόνον όμως επί του πραγματικού της σύγκλισης των χρησιμοποιούμενων τεχνολογιών )…

Επομένως τα blog συνιστούν τύπο (με την έννοια των εφημερίδων και περιοδικών) . Δεν παραλληλίζονται βεβαίως ούτε εξομοιώνονται με τις ημερήσιες εφημερίδες Αθηνών και Θεσσαλονίκης καθώς και τα περιοδικά που κυκλοφορούν μέσω των πρακτορείων εφημερίδων αλλά με τις άλλες εφημερίδες και περιοδικά (και πάλι με μεγάλη επιφύλαξη).

Από τα ανωτέρω προκύπτει, ότι ναι μεν επί του πραγματικού το internet προσομοιάζει στην τηλεόραση , το ραδιόφωνο , τις εφημερίδες και τα περιοδικά , πλην όμως νομικά , δεν είναι δυνατή η εξομοίωσή τους και επομένως δεν είναι δυνατή η αναλογική εφαρμογή του αρθ. 4 εδ. 10 του ν 2328/1995 , διότι σε αυτή την περίπτωση θα παραβιάζονταν η συνταγματικά κατοχυρωμένη ισότητα του νόμου που νοείται, ως ισότητα αναλογι­κή.

'Άρα αυτή παραβιάζεται στην περίπτωση αναλογικής εφαρμογής του αρθ. 4 εδ. 10 του ν 2328/1995 , διότι το internet είναι από την άποψη της έκτασης της πρόσβασης της κοινωνίας στο μέσο , του ΤΕΡΑΣΤΙΟΥ αριθμού της διακινούμενης πληροφορίας , του ΤΕΡΑΣΤΙΟΥ αριθμού των πομπών δημοσιευμάτων (39.374 blog που ως πομποί δημοσίευσαν το 2008 2.479.098 άρθρα), της χαμηλής δημοφιλιας του μέσου σε σχέση με τα παραδοσιακά ΜΜΕ ουσια­στικά διάφορη, ανόμοια και άνιση κατάσταση που δεν μπορεί να υπάγεται στην ίδια ρύθμιση.

Η αναλογική εφαρμογή του αρθ. 4 εδ. 10 του ν 2328/1995 θα αποτελούσε ισο­πέδωση, δηλαδή αυθαίρετη εξομοίωση διαφορετικών καταστάσεων καθώς και ενιαία μεταχεί­ριση των διαφορετικών μέσων μαζικής ενημέρωσης που βρίσκονται κάτω από διαφο­ρετικές πραγματικές και νομικές συνθήκες με βάση εντελώς τυπικά ή συμπτωματικά στοιχεία που στην προκειμένη περίπτωση είναι μόνον η εξ όψεως ομοιότητα των μέσων (αναλογική ερμηνεία των ΣτΕ 2786/1984 , Ολομ., ΝοΒ 1984.1430 , ΣτΕ 2789/1984 , Ολομ., ΝοΒ 1984.1442 και ΣτΕ 2144/1984, ΝοΒ 1985.526).

Ζήτημα ανακύπτει με τα λιγοστά ευρέως διαδεδομένα blogs (π.χ press-gr , troktiko κ.α). Σύμφωνα με την κοινή αίσθηση καθώς και τις καταγραφές των μετρητών επισκεψιμοτητας (counters) που είναι ενσωματωμένοι σε αυτά τα blogs , φαίνεται ότι η επισκεψιμοτητα τους είναι πολύ μεγάλη σε βαθμό μάλιστα τέτοιο , που να ανταγωνίζονται μεγάλες ημερήσιες εφημερίδες. Τούτο , μετά βεβαιότητας θα το επικαλούταν ο ενάγων…

Ανακύπτουν όμως εδώ ορισμένα μείζονος σημασίας ζητήματα που δίχως την αποσαφήνιση τους, είναι αδύνατο να υπάρξει αναλογική εφαρμογή των διατάξεων περί τύπου (και ιδίως του αρθ. 4 εδ. 10 του ν 2328/1995)… α) δεν υπάρχει σήμερα αντικειμενικός και αναγνωρισμένος τρόπος μέτρησης της επισκεψιμοτητας (όπως π.χ στους παραδοσιακούς τηλεοπτικούς σταθμούς η μέθοδος της AGB) , β) δεν έχει αποσαφηνιστεί αν στην επισκεψιμοτητα λαμβάνονται υπόψη οι εσωτερικές επαναλαμβανόμενες επισκέψεις του ίδιου χρηστή (page loads) ή οι μοναδικοί επισκέπτες (unique Visitors) , γ) δεν υπάρχει πιστοποιημένη εθνική αρχή ή φορέας που να μέτρα την επισκεψιμοτητα δ) δεν έχει αποσαφηνιστεί με ποιο τρόπο επιδρά στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της επισκεψιμοτητας ο χρόνος παραμονής του επισκέπτη στο σύνολο ή μέρος του περιεχομένου του ιστοτοπου , κ.α .

Εξαλλου , είναι δυνατό ο ιδιοκτήτης ή ο διαμορφωτής του περιεχομένου του ιστοτοπου , προς προσέλκυση και εντυπωσιασμού των επισκεπτών του , να παρέμβει στο αποτέλεσμα της μέτρησης του counter … Τούτο είναι εφικτό είτε με προγραμματισμό του counter (ώστε να δείχνει πολύ υψηλότερη της πραγματικής επισκεψιμοτητας) , είτε με χρήση ειδικού λογισμικού (robot) που αναλαμβάνει μηχανικά και αυτοματοποιημένα , συνεχείς και επαναλαμβανόμενες επισκέψεις στο blog… Τούτο είναι κάτι που μπορεί να επικαλεστεί ο εναγόμενος προκειμένου να καταδείξει τη μικρή επισκεψιμοτητα του blog του , ώστε να τύχει από το δικαστήριο επιεικέστερης αντιμετώπισης… Για τον προφανή αυτό λόγο , παρατηρείται τελευταία η τάση να ελλείπουν παντελώς οι counters από τα blogs και τις ιστοσελίδες… Ερωτάται εδώ , πως θα μπορούσε να αποδειχθεί ή ανταποδειχθεί , ότι το blog είναι μεγάλης δημοφιλιας και επομένως εμπίπτει κατ αναλογική εφαρμογή , στη διάταξη περί Ημερήσιων Εφημερίδων Αθηνών και Θεσσαλονίκης, ή στα περιοδικά που κυκλοφορούν μέσω των Πρακτορείων Εφημερίδων , η στους εθνικής εμβέλειας τηλεοπτικούς σταθμούς , ή στους ραδιοφωνικούς σταθμούς με δίκτυο σε περισσότερους νομούς…

Ερωτάται επίσης πως μπορεί να αποδειχθεί «το μονοπάτι» μέσω του οποίου ο αποδέκτης του προσβλητικού δημοσιεύματος έφτασε σε αυτό. Έφτασε δηλαδή απευθείας ή μέσω π.χ της Google? Το σύνηθες είναι να φτάνει μέσω της Google. Τι θα ισχύσει σε αυτή την περίπτωση? Μπορεί η Google να είναι συνεναγομενη (με τις διατάξεις της ευθύνης εις ολόκληρν)? Μπορεί ο εναγόμενος να στραφεί αναγωγικά κατά της Google και να αιτηθεί όπως αυτή του καταβάλλει ότι αυτός υποχρεώθηκε να καταβάλει στον ενάγοντα με τον ισχυρισμό ότι η δημοφιλια του blog του ήταν τόσο χαμηλή που θα ήταν αδύνατο να συντελεστεί η διάδοση του προσβλητικού μηνύματος δίχως τη διαμεσολάβηση της Google??? …

Επειδή τα κρίσιμα -για το σχηματισμό της δικανικής πεποίθησης- αυτά ερωτήματα , δεν δύνανται σήμερα να απαντηθούν , για το λόγο αυτό εξέφρασα την επιφύλαξή μου αναφορικά με το αν το προσβλητικό δια του internet δημοσίευμα , εξομοιώνεται άλλως παραλληλίζεται νομικά με δημοσίευμα σε «άλλες εφημερίδες και περιοδικά», περίπτωση που -κατ αναλογική εφαρμογή της διάταξης- το ελάχιστο όριο αποζημίωσης ορίζεται στα 6.000 ευρω…

Θα μπορούσε λοιπόν να υποστηριχθεί η άποψη σύμφωνα με την οποία φαίνεται ότι το internet δεν εμπίπτει καν στις διατάξεις περί τύπου (έντυπου ή ηλεκτρονικού)…

Όποτε θα αναφωνούσε ο νομικός: «Τα είπε όλα ο Α.Π σε δυο γραμμές»!!!!

«Ο λόγος αυτός είναι αβάσιμος ως στηριζόμενος σε εσφαλμένη προϋπόθεση, αφού από την άνω παρ. 1 του άρθρου μόνου του Ν.1178/1981 προκύπτει σαφώς ότι αναφέρεται μόνο στην αστική ευθύνη του ιδιοκτήτη του εντύπου και δεν ρυθμίζει τα της ιδιοκτησίας κ.λ.π. της ηλεκτρονικής διεύθυνσης ή ηλεκτρονικού τόπου» (ΑΠ 1752/2207) …